Nasza oferta
Transakcje nieautoryzowane - jak się bronić?
Transakcje nieautoryzowane, czyli wykonane bez zgody właściciela rachunku lub karty płatniczej, są ogromnym problemem. Najczęściej dotyczą przelania przez oszusta środków na inny rachunek, często zagraniczny, czy dokonania wypłaty Blikiem. Oszuści sięgają po coraz bardziej wyrafinowane metody manipulacji i wyłudzania danych dostępowych do rachunków. Wiele osób wciąż nie ma dostatecznej wiedzy o tym, jak bronić się przed pułapkami oszustów, a także jakie prawa przysługują im w sytuacji, gdy dojdzie do nieautoryzowanej transakcji.
Rozwój płatności bezgotówkowych i bankowości elektronicznej ułatwia życie, ale rodzi też wiele zagrożeń. Przestępcy bardzo szybko odkrywają słabe strony ludzkiej psychiki i luki w zabezpieczeniach, po czym sprytnie je wykorzystują do swoich celów. Metody ich działania są coraz bardziej wyrafinowane, ale i tak można się ustrzec utraty swoich pieniędzy, przestrzegając kilku zasad, stosując się do prostych wskazówek.
Przykładowe sytuacje-pułapki
Zacznijmy od przedstawienia sytuacji aranżowanych przez oszustów. Szczegóły scenariuszy mogą być nieco inne, ale generalne schematy postepowania są bardzo zbliżone:
- telefon od „pracownika banku”. Oszust podszywa się pod numer infolinii banku (tzw. spoofing). Najczęściej próbuje wzbudzić u rozmówcy niepokój, mówiąc o próbie kradzieży środków z jego rachunku. Prosi o zainstalowanie na telefonie lub komputerze oprogramowania, które ma przeskanować urządzenie w celu wykrycia złośliwego oprogramowania i zablokowania transakcji. W rzeczywistości są to programy pozwalające na śledzenie aktywności rozmówcy i pozyskanie w ten sposób loginu i hasła do jego bankowości. Potem oszustowi pozostaje już tylko zalogować się do systemu transakcyjnego, sprawdzić stan salda i jeśli kwota jest dla niego zadawalająca, wykonać przelew na swój rachunek
- SMS-y udające wiadomości od firm dostarczających prąd, gaz czy przesyłki. Przestępcy informują w nich o rzekomej zaległości w płatnościach i wysyłają link do dokonania dopłaty. Kliknięcie przekierowuje na fałszywą stronę przypominającą strony pośredników płatności. W ten sposób oszuści zdobywają dane uwierzytelniające. Ten scenariusz wykorzystywany jest szczególnie często w okresie wzmożonych zakupów internetowych, np. okresie przedświątecznym. Wiele osób oczekuje wówczas na przesyłki, często są zagonione i bezrefleksyjnie spełni prośbę o dokonanie dopłaty, np. ze względu na nadwagę paczki.
- sprzedaż za pośrednictwem platform internetowych. Oszust może udawać osobę zainteresowaną zakupem. Na komunikatorze wysyła link do „odbioru środków” Blikiem lub na kartę płatniczą. Kliknięcie w niego powoduje przekierowanie na fałszywą stronę internetową, łudząco przypominającą strony pośredników płatności lub banków. Wpisanie na niej swoich danych uwierzytelniających (np. numeru karty płatniczej wraz z numerem CVV), oznacza przekazanie ich przestępcy, który później może swobodnie wykorzystywać je do zakupów.
- prośba o przelew Blik od znajomego – ten scenariusz wiąże się z dokonaniem przez przestępcę włamania na konto znajomego/członka rodziny ofiary w mediach społecznościowych. Oszust prosi o szybką pożyczkę, argumentując w przekonujący sposób (np. zgubiłem/skradli mi portfel, trafiłem na super okazję) na niewielką kwotę i wygenerowanie kodu Blik. Oczywiście obiecuje zwrócić pieniądze za kilka dni. Jako, że korzysta z tożsamości osoby znanej ofierze, ta na ogół nie widzi konieczności dodatkowej weryfikacji, czy prośba faktycznie pochodzi od znajomego/członka rodziny.
Podstawowe zasady ostrożności
Aby uniknąć utraty pieniędzy z rachunku, warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach:
- Nigdy nie należy podawać ani wysyłać nikomu loginu i hasła do bankowości internetowej czy aplikacji mobilnej; prawdziwy pracownik banku nigdy nie prosi o ich podanie!
- Nigdy nie należy klikać w linki pochodzące od nieznanych nadawców przesłane SMS-em. Informację o istnieniu zaległości najlepiej potwierdzić samodzielnie, kontaktując się z dostawcą usługi, która rzekomo nie jest w pełni opłacona czy firmą kurierską.
- W przypadku odebrania telefonu od osoby przedstawiającej się jako pracownik banku, najlepiej jest rozłączyć się, samodzielnie znaleźć numer infolinii instytucji finansowej i potwierdzić podczas rozmowy, czy bank ma do nas faktycznie jakąś sprawę.
- Nigdy nie należy instalować oprogramowania z przesłanych linków ani w trakcie rozmowy telefonicznej, dotyczącej rachunku bankowego lub środków na nim zgromadzonych.
Co robić, będąc ofiarą oszustwa?
Stosując się do powyższych rad, nie powinniśmy paść ofiarą oszustwa, ale nie można wykluczyć, że jednak tak się stanie. Co trzeba wówczas zrobić? Jak się chronić przed transakcjami nieautoryzowanymi? Przydatne wskazówki znajdziemy w odpowiedziach na najczęściej zadawane pytania przygotowanych przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów i Biuro Rzecznika Finansowego.
Najważniejsza rzecz, gdy oszustom udało się zdobyć dostęp do rachunku bankowego lub danych karty płatniczej? Jak najszybciej trzeba poinformować o tym dostawcę usług płatniczych (np. bank), zastrzec kartę i zmienić dane do logowania lub wręcz zablokować konto. Dzięki temu uniemożliwimy oszustom kradzież środków lub w przypadku, gdy już do niej doszło – zapobiegniemy wykonywaniu kolejnych transakcji. Później jak najszybciej należy zgłosić sprawę policji i poinformować o tym fakcie dostawcę usług płatniczych.
Obowiązki dostawców usług płatniczych
Dostawca usług płatniczych jest odpowiedzialny za to, żeby transakcje odbywały się za zgodą i wiedzą właściciela rachunku lub karty(ogólnie: instrumentu płatniczego). Dodatkowo na bankach ciąży obowiązek ochrony środków na rachunku. Dlatego mają one obowiązek zwrócić konsumentowi kwotę nieautoryzowanej transakcji najpóźniej do końca następnego dnia roboczego (tzw. termin D+1) po stwierdzenia braku jej autoryzacji. Od tej powinności przepisy przewidują tylko dwa wyjątki:
dostawca usług płatniczych ma uzasadnione podejrzenie, że konsument poprzez swoje zgłoszenie i żądanie zwrotu kwoty transakcji, którą autoryzował, próbuje dokonać oszustwa; w takiej sytuacji musi jednak pisemnie poinformować o swoich podejrzeniach prokuraturę,
zgłoszenie nieautoryzowanej transakcji nastąpiło po upływie 13 miesięcy od dnia obciążenia rachunku płatniczego.
Zgodnie z przepisami dostawca usług płatniczych nie może natomiast odmówić zwrotu pieniędzy w innych sytuacjach. Jeżeli jednak wykaże, że oszuści pozyskali dostęp do rachunku w wyniku rażącego niedbalstwa klienta, to wówczas może zwrócić się do niego o zwrot wypłaconej mu uprzednio kwoty nieautoryzowanej transakcji. Konsument ma prawo odmówić oddania pieniędzy, ale wtedy musi się liczyć z tym, że bank może dochodzić swoich roszczeń na drodze sądowej. Szczegółową interpretację przepisów dotyczących transakcji nieautoryzowanych Prezes UOKiK przedstawił w stanowisku, opublikowanym na stronie finanse.uokik.gov.pl.
Przypomnijmy, że w indywidualnych sporach z bankami konsumenci mogą liczyć na wsparcie Rzecznika Finansowego. To do niego można złożyć wniosek o rozpatrzenie sprawy, gdy sposób jej załatwienia przez instytucję finansową nie jest dla nas satysfakcjonujący. Rzecznik ma też kompetencje, aby pomóc konsumentowi w sytuacji, gdy spór znajduje się już na etapie postępowania sądowego.
Lepiej zapobiegać
Utrata pieniędzy w wyniku oszustwa to bardzo przykre doświadczenie. Stosując się do powyższych rad, pamiętając o zasadzie ograniczonego zaufania, można ograniczyć ryzyko, że staniemy się ofiarą. Jeśli już tak się stanie, to należy aktywnie walczyć o swoje prawa. Banki mają obowiązek zapewnić maksymalne bezpieczeństwo zgromadzonych przez klientów środków oraz dokonywanych przez nich transakcji. Realizując operację bankową mamy prawo być przekonani, że bank zapewnia nam wysoki standard ochrony.
Przerzucanie na klienta konsekwencji złamania przez przestępców zabezpieczeń systemu bankowego przeczy założeniom leżącym u podstaw przepisów chroniących konsumentów. Dyrektywa unijna PSD2 wyraźnie wskazuje, że standardem ma być, by bank w przypadku, gdy nie stwierdzi próby wyłudzania środków ze strony klienta, automatycznie zwracał na jego konto utracone środki.
Tekst powstał na podstawie materiałów UOKiK
Strefa Agenta
Skontaktuj się z nami!
Kursy walut
| Kurs walut Notowanie z: 2024-10-22 | |||
|---|---|---|---|
| USD | 3,9862 | 0.22% | 0.0087 zł |
| EUR | 4,3159 | 0.04% | 0.0019 zł |
| CHF | 4,6063 | 0.17% | 0.0078 zł |
| GBP | 5,1777 | 0.07% | 0.0036 zł |
- Proszę wypełnić to pole
- Proszę wypełnić to pole
- Proszę wypełnić to pole
Nasi partnerzy
