Nasza oferta
Kryteria ostrożnościowe – co to takiego i jakie ma znaczenie
Ubiegając się o kredyt, trzeba się liczyć z badaniem zdolności i wiarygodności kredytowej. Ich ocena zależy nie tylko od dochodów i historii spłaty dotychczasowych zobowiązań kredytobiorcy, ale i ogólnych reguł obowiązujących kredytodawców a opisanych w przepisach oraz rekomendacjach organów nadzoru finansowego. Czym są reguły ostrożnościowe i jakie jest ich znaczenie? Czy ich rolą jest jedynie utrudnienie życia kredytobiorcom?
Co pewien czas powraca dyskusja na temat zasad stosowanych przez banki przy udzielaniu kredytów, zwłaszcza tych przeznaczonych na zakup nieruchomości, które opiewają na kwoty liczone w setkach tysięcy złotych. Na ogół pojawiają się postulaty poluzowania kryteriów oceny wniosków kredytowych, by ułatwić szerszej grupie osób dostęp do finansowania i spełnienia marzeń o własnym domu czy mieszkaniu. W domyśle ich adresatami są banki, choć tak naprawdę mają one ograniczone możliwości działania. Przy kształtowaniu własnej polityki sprzedażowej kredytodawcy muszą bowiem przestrzegać reguł i zaleceń określonych przez nadzór finansowy, czyli Urząd Komisji Nadzoru Finansowego. Spójrzmy, jakie ograniczenia obowiązują przy udzielaniu kredytów i dlaczego są one ważne dla stabilności całego sektora finansowego.
Zdolność i wiarygodność kredytowa
Każdy ubiegający się o kredyt winien wiedzieć, czym są i od czego zależą zdolność i wiarygodność kredytowa.
Zdolność kredytowa to możliwość spłaty zaciągniętego zobowiązania w określonym czasie przy uwzględnieniu dochodów osiąganych przez kredytobiorcę (lub ich grupę) i ponoszonych przez niego wydatków. Przy jej ocenie bierze się pod uwagę także stan cywilny wnioskującego o kredyt, miejsce zatrudnienia, wykształcenie a nawet jego hobby. Z kolei wiarygodność kredytowa odnosi się do historii spłaty dotychczasowych zobowiązań i pozwala oszacować ryzyko, że przy spłacie zaciąganego długu pojawią się kłopoty. Im jest ono mniejsze, tym lepsze warunki finansowania można uzyskać.
Każdy kredytobiorca może w pewnym zakresie wpłynąć na wynik oceny obu wskaźników. Przykładowo, dbając o to, by wszystkie jego dochody były udokumentowane, ograniczając stałe wydatki (np. zmniejszając liczbę posiadanych kart kredytowych i/lub zmniejszając ich limity, przechodząc na niższe abonamenty za telefon, telewizję czy inne usługi, z których korzysta), czy budując konsekwentnie długą i pozytywną historię kredytową.
Warto mieć tego świadomość i planując wzięcie kredytu wcześniej podjąć działania, które zwiększą szanse na uzyskanie finansowania, na dodatek na atrakcyjnych warunkach.
Znaczenie Rekomendacji S
Na sposób wyliczania zdolności kredytowej duży wpływ mają zalecenia nadzoru finansowego, który ustala reguły mające zapobiec pojawieniu się zbyt dużej liczby źle spłacanych kredytów, która to sytuacja mogłaby zachwiać stabilnością konkretnego kredytodawcy, a w skrajnym przypadku nawet całego systemu finansowego. O tym, że jest to możliwe, boleśnie przekonał kryzys z lat 2008/2009. Jego konsekwencje są odczuwane do dziś, zwłaszcza w zakresie spłaty kredytów denominowanych lub indeksowanych do franka szwajcarskiego.
Efektem ówczesnych doświadczeń była wydana w 2013 r. nowelizacja przygotowanej w 2006 r. Rekomendacji S oraz jej kolejne edycje w latach późniejszych. Celem wszystkich zmian jest ograniczenie ryzyka kredytowego. Podstawowe zalecenia UKNF mówią m.in. o wymaganej wysokości wkładu własnego kredytobiorcy (przekłada się to na wysokość wskaźnika LtV, o którym piszemy niżej), maksymalnej długości okresu kredytowania, możliwych zabezpieczeniach spłaty zobowiązania i możliwości udzielania kredytów walutowych.
Kolejne nowelizacje Rekomendacji S wynikają z faktu, że co pewien czas pojawiają się i rozwijają nowe, istotne czynniki ryzyka, zaś sytuacja rynkowa zmienia się na tyle, że konieczne jest uaktualnienie wytycznych. Niekiedy nie mają one charakteru oficjalnej nowelizacji rekomendacji, lecz są sugestią, do której banki mają się zastosować. Jedna z najnowszych mówi o przyjmowaniu w procesie oceny zdolności kredytowej bardziej rygorystycznego założenia co do minimalnego potencjalnego wzrostu poziomu stóp procentowych. Jak łatwo się domyślić, jej celem jest ograniczenie ryzyka kredytowego ponoszonego przez banki w związku z rosnącymi kosztami obsługi zadłużenia przez kredytobiorców.
Można przewidywać, że następne nowelizacje Rekomendacji S będą się wiązały z kolejnymi etapami wdrażania reformy wskaźników referencyjnych, pojawieniem się wskaźnika referencyjnego stopy procentowej (WIRON).
Koszty utrzymania kredytobiorcy
Jednym z elementów oceny zdolności kredytowej jest określenie kosztów prowadzenia gospodarstwa domowego kredytobiorcy. Część banków wprost pyta wnioskujących o kredyt o wydatki na opłaty (czynsz, prąd, gaz itp.), żywność, utrzymanie samochodu, czy odzież, inne bazują na danych zapisanych w swoich systemach kredytowych, które uwzględniają fakt zamieszkiwania w określonym lokalu, w konkretnej lokalizacji i liczbę członków gospodarstwa domowego, a jeszcze inne przyjmują wydatki na poziomie minimum socjalnego.
UKNF od 2016 r. zwraca bankom uwagę, że to ostatnie podejście jest zbyt liberalne. Po raz kolejny przypomniano o tym w liście, który został wystosowany do kredytodawców wiosną 2022 r. Podkreślono w nim, że w czasie rosnącej inflacji trzeba zachować szczególną ostrożność przy szacowaniu strony wydatkowej w procesie badania zdolności kredytowej.
Wskaźniki DSTI i LtV
Wskaźnik DSTI (ang. Debt Service To Income) określa relację stałych rocznych zobowiązań kredytobiorcy do jego rocznych dochodów. Przy ustalaniu tych pierwszych bierze się pod uwagę spłacane zobowiązania oraz wydatki, z których nie sposób zrezygnować, trzeba je ponosić ze względu na obowiązujące przepisy lub zawarte umowy.
Rekomendacja S wydana w 2019 r. zobowiązała banki komercyjne do stosowania DSTI od 1 lipca 2021 r., a banki spółdzielcze od 1 stycznia 2023 r., ale nie stawia sztywnych granic, po przekroczeniu których kredyt nie może być udzielony. Wskazano tylko, że dla osób, których dochody są niższe niż przeciętne w ich miejscu zamieszkania udzielenie kredytu przy DSTI wyższym niż 40% powinno być wyjątkiem mającym szczególne uzasadnienie. Dla klientów mających wyższe wynagrodzenie granicą ostrożnościową powinno być 50%.
UKNF wymaga, by kredyty z wyższym wskaźnikiem DSTI były pod szczególnym nadzorem. W przypadku pojawienia się kłopotów ze spłatą zobowiązań tego typu, bank powinien niezwłocznie zmodyfikować swoje podejście do uwzględniania wartości DSTI w procesie oceny zdolności kredytowej.
Z kolei wskaźnik LtV określa on stosunek kwoty kredytu do wartości zabezpieczenia, czy wartości danej nieruchomości; im jest on niższy, tym na lepsze warunki kredytu można liczyć.
Stabilność i spokój
Wbrew pozorom stosowanie kryteriów ostrożnościowych leży nie tylko w interesie kredytodawców (ułatwia zarządzanie portfelem kredytowym, ogranicza ryzyko pojawienia się zbyt wielkiej liczby zobowiązań, z których spłatą są kłopoty), ale i zaciągających kredyty. Jasne reguły pożyczania pieniędzy ułatwiają przygotowanie się do wnioskowania a konieczność przedstawiania przez banki symulacji zmiany rat po podwyższeniu stóp procentowych dają obraz, jak to wpłynie na domowy budżet. Rytmiczna spłata kredytów oznacza stabilność całego systemu finansowego, mniej stresów po stronie kredytobiorców.
Strefa Agenta
Skontaktuj się z nami!
Kursy walut
| Kurs walut Notowanie z: 2024-10-22 | |||
|---|---|---|---|
| USD | 3,9862 | 0.22% | 0.0087 zł |
| EUR | 4,3159 | 0.04% | 0.0019 zł |
| CHF | 4,6063 | 0.17% | 0.0078 zł |
| GBP | 5,1777 | 0.07% | 0.0036 zł |
- Proszę wypełnić to pole
- Proszę wypełnić to pole
- Proszę wypełnić to pole
Nasi partnerzy
